همه آنچه باید در مورد ارتودنسی با براکت فلزی بدانید

با وجود اینکه براکت فلزی ارتودنسی به عنوان سنتی ترین روش درمان ارتودنسی شناخته می شود، اما هنوز هم محبوبیت خود را از دست نداده و توسط بسیاری از ارتودنتیست ها به کار گرفته می شود. این ابزار ارتودنسی از لحاظ فشار وارده به دندان ها و همچنین نحوه مرتب کردن آن ها در اولویت اغلب دندانپزشکان قرار می گیرد و می تواند گزینه مطلوبی برای بسیاری از بیماران با شرایط مختلف دندانی باشد.

با توجه به محبوبیت بریس فلزی در این مطلب به یک معرفی کامل از آنها و مواد به کار گرفته شده در آن ها خواهیم پرداخت و در مورد اجزای مختلف آن ها هم صحبت خواهیم کرد.

براکت فلزی چیست؟

براکت فلزی یا بریس فلزی (Metal braces) یک روش کاربردی و مطمئن برای صاف کردن دندانها، اصلاح وضعیت آنها و از بین بردن عدم تقارن صورت است که در قسمت بیرونی و جلوی دندان ها به هم متصل می شوند. بریس های فلزی از اولین وسایل ارتودنسی بودند که برای درمان ارتودنسی دندانها و مرتب کردن آنها به کار گرفته شدند. اما در حال حاضر نمونه های سرامیکی و لینگوال هم از آنها وجود دارد که توسط ارتودنتیست ها برای شرایط مختلف به کار گرفته می‌شوند.

بریس فلزی ارتودنسی

بریس های فلزی از چه موادی ساخته شده اند؟

با توجه به اینکه قرار است بریس فلزی ارتودنسی برای مدت زمان طولانی در داخل دهان باقی بماند، لازم است که مواد به کار گرفته شده در آن مقاومت بالایی در برابر شرایط خورنده و همچنین استحکام مکانیکی بالایی داشته باشند. بنابراین طبیعی است که برای ساخت آنها از آلیاژ هایی مانند استنلس استیل یا همان استیل ضد زنگ و یا آلیاژ تیتانیوم استفاده شود. البته بریس های فلزی از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که نمی‌توانیم همه آنها را از یک ماده خاص تصور کنیم. بخش‌های مختلف این ابزار عبارتند از:

براکت های فلزی ارتودنسی

براکت های فلزی (Metallic brackets) ابزار مکعبی شکل هستند که به دندانها وصل می شوند و در حقیقت مشخص ترین و نمایان ترین ابزارهای ارتودنسی محسوب می شود که به هنگام حرف زدن یا لبخند زدن روی دندان ها دیده می شوند. این براکت ها از جنس مواد مختلفی مانند استیل ضد زنگ، تیتانیوم و نیکل ساخته می شوند. معمولاً برای جلوگیری از خوردگی این آلیاژ ها عنصر کروم به آنها اضافه می‌شود و از مولیبدن برای بالا بردن استحکام مکانیکی آنها استفاده می شود.

براکت های فلزی با استفاده از یک ماده چسبی مخصوص دندان که با استفاده از نور مرئی فیکس می شود به دندان ها وصل می شوند. به خاطر داشته باشید که بریس فلزی دارای شکاف هایی است که به عنوان محل عبور آرچ وایر یا همان سیم ارتودنسی در نظر گرفته می شود.

 سیم فلزی ارتودنسی

آرچ وایر یا سیم فلزی ارتودنسی (archwires) یک نوع سیم فلزی خاص است که برای عبور از میان شکاف های طراحی شده روی براکت ها طراحی شده است. این سیم فلزی معمولاً از جنس استیل ضد زنگ، نیکل تیتانیوم یا آلیاژهای β تیتانیوم تهیه شده است. در حال حاضر آلیاژهای Ni-Ti (55٪ نیکل و 45٪ تیتانیوم) به دلیل خاصیت خاصیت ارتجاعی و استحکام بالا، بیشتر از آلیاژهای فولاد ضد زنگ استفاده می شوند. آلیاژهای استیل ضد زنگ شامل 18٪ کروم و 8٪ نیکل است.

ضخامت و استحکام سیم ارتودنسی فلزی نیروی وارده روی دندان ها به هنگام استفاده از بریس فلزی ارتودنسی را تعیین می کند. معمولا در فاز اولیه از سیمهای منعطف و نرم استفاده می شود تا دندان ها به تدریج حرکت کنند و در مراحل بعد از سیم های سخت برای ایجاد حرکت اصلی دندان‌ها کمک گرفته می‌شود.

لیگاچور ارتودنسی

لیگاچور ارتودنسی (Orthodontic ligatures) که با عناوین دیگری مانند رابربند هم شناخته می‌شود، یک نوار الاستیک و کشسان است که سیم ارتودنسی را در قسمت داخلی براکت ها نگه می دارد. لیگاچور ها در رنگ های مختلفی هستند و بیماران در جلسات ویزیت ماهیانه می توانند رنگ آنها را با توجه به سلیقه خود انتخاب کنند و در عوض یک بریس فلزی ارتودنسی رنگارنگ داشته باشند..

بریس فلزی ارتودنسی

نحوه عملکرد بریس فلزی ارتودنسی

نگهداری براکت فلزی روی دندان ها با استفاده از یک ماده نگهدارنده و سیمانی شکل انجام میشود. اگرچه در نسل اولیه بریس فلزی از یک باند فلزی استفاده می شد تا براکت ها به صورت مجزا روی دندان‌ها نگه داشته شوند، اما از لحاظ زیبایی شناختی چندان خوشایند نبود و امروزه منسوخ شده است.

آرچ وایر یا همان سیم ارتودنسی یک سیم در ابعاد و اشکال مختلف است که با توجه به شکاف قرار گرفته روی براکت های فلزی و ساختار دهان فرد انتخاب می شود. این سیم امکان اتصال با رابربند یا همان لیگاچور را هم دارد. زمانی که همه این قطعات روی دندان قرار می‌گیرند و ارتودنتیست آنها را به همدیگر وصل می کند، نیروی لازم برای حرکت دندانها به وجود می‌آید و همه آنها تبدیل به یک ابزار به اسم بریس ارتودنسی می شوند.

سیم ارتودنسی از تمام شکاف‌های موجود روی براکت های فلزی عبور می‌کند و تا دندان‌های مولار یا دندان های آسیاب در عقب ادامه می‌یابد تا در آنجا یک لنگر تشکیل دهد. با توجه به این که دندان های مولار استحکام بالایی دارند، به عنوان لنگر برای براکت ها عمل می کنند و بدون اینکه خود آنها تغییر داشته باشند امکان کشیدن دندان های جلویی را فراهم می کند.

هنگامی که نیروی ناشی از بریس فلزی اعمال می شود، سیم ارتودنسی به حالت اولیه خود حرکت می‌کند و باعث کشیده شدن دندانها به محل مناسب می شود. با توجه به این که دندان های جلویی ریشه ضعیف تری هستند و اصطلاحاً دندانهای تک ریشه‌ای به شمار می‌روند، میزان حرکت و جابجایی آنها نسبت به دندان‌های عقب بسیار بیشتر بوده و در نهایت به محل مناسب حرکت می‌کنند.

به خاطر داشته باشید که نوع سیم ارتودنسی و همچنین ضخامت آن می‌تواند میزان نیروی وارده روی دندان‌ها را مشخص کند. بنابراین ارتودنتیست با توجه به وضعیت دندان‌ها و نیروی لازم برای جابجایی آنها می تواند این سیم را تغییر دهد. در ضمن قرار ملاقات بیمار با ارتودنتیست معمولاً هر دو تا سه هفته یکبار است و دندانپزشک سیم ارتودنسی را با یک سیم قوی‌تر جایگزین می‌کند تا به اندازه کافی محکم بوده و دندان‌ها را جابجا کند.

دوره ارتودنسی با براکت فلزی چه مدتی طول میکشد؟

زمان درمان برای از بین بردن شلوغی دندان ها یا مرتب کردن آنها با استفاده از روش‌های مختلف ارتودنسی بین ۱۲ تا ۲۴ ماه است. البته طبیعی است که موارد پیچیده نیاز به زمان بیشتری دارد، زیرا بعد از هر جلسه ویزیت، با تعویض نوع سیم و به دنبال آن تغییر فشار وارد شده بر دندان ها، تغییراتی در موقعیت جدید دندانها به وجود می‌آید که به طور مستقیم در طول درمان با استفاده از بریس فلزی تاثیرگذار است.

آیا بریس های فلزی مشکلات بهداشتی و سلامتی ایجاد میکنند؟

خیر، اگر سلامت دهان و دندان به درستی رعایت شود استفاده از بریس فلزی هیچ مسئله بهداشتی ایجاد نمی کند. قرار گرفتن براکت ها امکان تشکیل پلاک در بخش‌های داخلی دندان و در اطراف براکت ها و همچنین در امتداد سیم ارتودنسی را افزایش می‌دهد. همچنین این ابزار یک مانع مکانیکی برای مسواک زدن به وجود می آورد و به همین دلیل مسواک زدن مناسب را سخت می‌کند. بنابراین استفاده منظم از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن ناحیه بین دندان و سیم ارتودنسی الزامی است. در ضمن شستشوی دهان با محلول دهانشویه باعث کاهش چشمگیر میزان باکتری شده و احتمال تشکیل پلاک روی دندان‌ها را به حداقل می‌رساند.