در این نوشته می خوانید:
آیا تا به حال اطراف دهان خود را احساس کرده اید و متوجه نوار نازکی از بافت بالای دندان های جلوی خود شده اید که به لب بالای شما متصل می شود؟ یا زبان خود را بلند کرده اید، و یک تکه نازک دیگر از بافت را دیده اید که به پایین دهانتان متصل است؟ به این تکه بافت ها فرنوم frenum یا فرنولوم frenulum گفته می شود و بخشی طبیعی از دهان شما است. اما گاهی اوقات، این بافت ها ممکن است بیش از ضمخت باشند و در عملکرد دهان اختلال ایجاد کنند، که ممکن است به این معنا باشد که به فرایندی به نام فرنکتومی نیاز است. خوشبختانه، این فرایندها بسیار متداول هستند. ما در این مقاله، در مورد فرنوم، جنبه های مختلف فرنکتومی و نحوه مراقبت از دهان خود برای حصول اطمینان از داشتن سالم ترین لبخند صحبت خواهیم کرد.
فرنوم ها دو نوع اصلی هستند: فرنوم زبانی و فرنوم لبی.
فرنوم زبانی: فرنوم زبانی بین پایه زبان و کف دهان واقع شده است- اگر در آینه نگاه کنید و زبان خود را بلند کنید، باید بتوانید آن را مشاهده کنید. فرنوم های زبانی در اندازه های مختلف هستند و در برخی موارد ممکن است آنقدر کوتاه باشند که استفاده از زبان را محدود کنند.
فرنوم لبی: فرنوم لبی لب ها را به لثه ها متصل می کنند و بین دندان های جلوی فک بالا و پایین قرار دارد. زمانی که فرنوم بیش از حد پهن یا بلند باشد، می تواند بین دو دندان جلو فاصله ایجاد کند و باعث بروز دیگر مشکلات دندانی شود.
فرنکتومیfrenectomy – که گاهی فرنولکتومیfrenulectomy نیز نامیده می شود- یک فرایند جراحی دهانی است که گره لبی یا زبانی را درمان می کند. در طول این فرایند جراحی، جراح شما فرنوم را بریده یا در آن تغییر ایجاد می کند. این جراحی ممکن است برای افزایش دامنه حرکت زبان یا کمک به بستن فاصله بین دو دندان جلو استفاده شود. فرنکتومی یک درمان ساده است که طیف وسیعی از مزایا را ارائه می دهد.
شما چندین فرنوم در دهان خود دارید. اکثر اوقات، آنها هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال، اگر فرنوم خیلی کوتاه یا خیلی تنگ باشد، می تواند باعث بروز مشکلاتی برای سلامت دهان شود و ممکن است تأثیر منفی روی گفتار داشته باشد. در نوزادان، می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در شیر خوردن از سینه مادر و بلع شود.
اغلب اوقات، فرنکتومی برای نوزادانی انجام می شود که در تغذیه کردن مشکل دارند، یا در صورتی که در زمینه گفتار نگرانی هایی وجود داشته باشد. اما گاهی اوقات، انجام فرنکتومی برای افراد بزرگسال نیز ضروری است. به عنوان مثال، گاهی اوقات فرنوم می تواند آنقدر سفت باشد که لثه های شما را از دندان هایتان دور کند. فرنکتومی نوار تشکیل شده از بافت همبند را آزاد می کند و خطر ایجاد شکاف، تحلیل لثه و سایر مشکلات سلامت دهان را کاهش می دهد.
دلایل زیادی وجود دارند که ممکن است انجام فرنکتومی را برای شما یا فرزندتان الزامی کنند. دندانپزشک یا پزشک معالج شما ممکن است این فرایند را برای اصلاح فرنومی توصیه کند که باعث ایجاد موارد زیر می شود:
به عنوان والدین، همه ما احتمالاً کمی بیش از حد از فرزندان خود محافظت می کنیم. و چگونه می توانیم نباشیم؟ دیدن کودکی که درد دارد، و حتی بدتر از آن، جراحت شامل خونریزی نیز داشته باشد، غیرقابل تحمل است. به همین دلیل است که بسیاری از والدین در نهایت فرزند خود را زمانی که دچار آسیب فرنوم می شود، به اورژانس می برند.
پارگی فرنوم در واقع یک اتفاق بسیار شایع است، حتی در کودکان. این صدمات به دلایل مختلفی رخ می دهند، از تصادف گرفته تا مسواک زدن خشن و هر چیز دیگری.
وقتی کودکی دچار چنین آسیبی می شود، تمایل بسیاری از والدین این است که به اورژانس مراجعه کنند. بیشتر والدین می ترسند که پارگی به نوعی بخیه نیاز داشته باشد. گرچه خوب است که محتاط باشید، اما مراجعه به اورژانس برای آسیب فرنوم فقط منجر به صرف زمان و هزینه غیر ضروری می شود.
گرچه ممکن است آسیب جدی به نظر برسد، اما واقعاً هیچ درمانی برای پارگی فرنوم وجود ندارد. آسیب با گذشت زمان، به سادگی به صورت خود به خود بهبود پیدا خواهد کرد. توجه به این نکته ضروری است که در طول روند بهبود، اگر سعی کنید لب را به سمت عقب بکشید تا آن را بررسی کنید، احتمالاً دوباره خونریزی شروع خواهد شد. بهترین درمان این است که آن را به حال خود رها کنید.
البته، همیشه خود شما هنگام ارزیابی آسیب، باید بهترین قضاوت خود را بکنید. اگر کودک شما به دهان خود آسیبی وارد کرد است، قبل از اقدام، کل ناحیه را بررسی کنید. اگر کودک شما بریدگی عمیق، حفره یا خونریزی مداوم دارد، ممکن است به مراجعه به پزشک یا اورژانس نیاز باشد.
دو نوع اصلی فرنکتومی دهان وجود دارند:
قبل از فرنکتومی، پزشک سوابق سلامتی شما را بررسی خواهد کرد. آنها همچنین در مورد نیاز به آرام بخش و گزینه هایی که برای آرام کردن شما نیاز هستند بحث خواهند کرد، که ممکن است شامل اکسید نیتروژن (گاز خنده)، آرام بخش خوراکی یا آرام بخش تزریقی در ورید باشد.
توجه: آرام بخش همیشه برای فرنکتومی ضروری نیست. پزشک به شما کمک خواهد کرد تا مشخص کنید که آیا این برای شما یا فرزندتان مناسب است یا خیر.
این به موقعیت بستگی دارد. نوزادان درست چند هفته پس از تولد، می توانند به سرعت و با ناراحتی اندکی، فرنکتومی انجام دهند. مهم نیست که در چه وضعیتی هستید، پزشک شما می تواند به تعیین بهترین زمان برای انجام فرنکتومی برای شما کمک کند.
در نوزادان، فرنوم با استفاده از قیچی برداشته می شود. معمولاً این فرایند سریع است و چند دقیقه طول می کشد. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، پزشک ممکن است بافت اطراف فرنوم را با بی حسی موضعی بی حس کند. وقتی راحت شدید، با استفاده از چاقوی جراحی یا قیچی جراحی، فرنوم شما را برمی دارد یا اصلاح می کند. در برخی موارد، برای بستن برش ممکن است بخیه لازم باشد. به طور معمول، این فرایند 30 دقیقه یا کمتر طول می کشد.
پس از جراحی فرنکتومی، پزشک شما دستورالعمل های دقیق بعد از جراحی را به شما خواهد داد.
در نوزادان معمولاً هیچ مراقبت دیگری نیاز نیست و می توانند بلافاصله تغذیه را از سر بگیرند.
شما ممکن است برای مدیریت هر گونه ناراحتی به مسکن نیاز داشته باشید و ممکن است به استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال نیاز داشته باشید. پزشک شما ممکن است بخواهد یک یا دو هفته دیگر شما را ببیند تا روند بهبودی را کنترل کند.
جراحی فرنکتومی مزایای زیادی دارد. به عنوان مثال، این فرایند می تواند:
مانند هر فرایند جراحی دیگری، فرنکتومی با خطرات و عوارض احتمالی همراه است. خطرات جراحی فرنکتومی عبارتند از:
در نوزادان، بهبودی سریع است و نوزادان معمولاً بلافاصله و بدون مشکل تغذیه می کنند. در کودکان و بزرگسالان، بهبودی پس از فرنکتومی معمولاً حدود سه تا پنج روز طول می کشد. پزشک دستورالعمل هایی را برای مدیریت هر گونه ناراحتی در طول مرحله بهبودی به شما ارائه خواهد داد.
پس از عمل فرنکتومی، اکثر افراد می توانند پس از یک روز به سر کار، مدرسه و سایر برنامه های معمول خود برگردند.
شما بلافاصله پس از عمل، می توانید مایعات بنوشید. برای غذا خوردن باید صبر کنید تا بی حسی ناشی از تزریق داروی بی حسی از بین برود. چند روز نخست از غذاهای نرم استفاده کنید، سپس به تدریج که راحت تر م شوید، غذاهای جامد بیشتری را امتحان کنید.
اگر فکر می کنید فرنوم در خوردن، صحبت کردن یا عملکردهای دیگر اختلال ایجاد می کند، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. آنها برای تعیین اینکه آیا فرنکتومی ضروری است یا خیر، می توانند معاینه ای انجام دهند.
اگر به تازگی جراحی فرنکتومی انجام داده اید، در صورت بروز تب، چرک یا سایر علائم عفونت، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر شما یا فرزندتان گره لبی یا زبانی دارید که در عملکرد یا کیفیت زندگی شما اختلال ایجاد کرده است، با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا فرنکتومی برای شما مناسب است یا خیر. جراحی فرنکتومی یک فرایند سریع و ساده است که می تواند طیف وسیعی از مسائل را برطرف کند. خطرات و عوارض بسیار جزئی هستند- و در بیشتر موارد، جراحی فرنکتومی به سرعت تکمیل می شود.
فرنکتومی می تواند بخش مهمی از روند درمان ارتودنسی باشد، بخصوص اگر فرنوم بیش از حد بلند یا کوتاه باعث جابجایی فک یا دندان ها شود.
به عنوان مثال، بیمارانی که فرنوم زبانی کوتاه دارند، تمایل دارند فک پایین خود را فشار دهند تا موقعیت زبان خود را تغییر دهند و انجام کارهایی مانند صحبت کردن و غذا خوردن را آسان تر کنند. انجام این حرکت به نوبه خود، می تواند باعث بروز آندربایت شود، بویژه در کودکانی که دهان آنها به سرعت در حال رشد است.
در مواردی مانند این، فرنکتومی معمولاً در طول درمان ارتودنسی توصیه می شود تا اطمینان حاصل شود که زبان می تواند به درستی قرار گیرد و آزادانه حرکت کند. در مورد گره لبی، کشیدگی فرنوم روی لثه می تواند باعث ایجاد شکاف بین دندان ها (دیاستم) شود. از آنجا که یکی از اهداف اصلی استفاده از بریس ها از بین بردن دیاستم است، معمولاً برای رفع این مشکل فرنکتومی فک بالا توصیه می شود.
اگر شما یا فرزندتان گره زبانی یا لبی دارید، عدم انجام فرنکتومی پس از پایان درمان ارتودنسی می تواند منجر به بازگشت دندان ها و فک به موقعیت نادرست خود شود. به عنوان مثال، اگر شکاف بین دندان های شما به دلیل وجود گره لبی باشد، ممکن است دوباره بین آنها باز شود و باعث جابه جایی بقیه دندان های شما شود.
به این دلایل، ایده خوبی است که یک ارزیابی جامع انجام دهید و از ارتودنتیست خود بپرسید که آیا گره های زبانی یا لبی شما در مشکلات ارتودنسی شما نقش دارند یا خیر.
ارتودنتیست شما باید قادر باشد مشخص نماید که پس از پایان درمان ارتودنسی، آیا فرنکتومی برای نگه داشتن دندان ها و فک شما در یک راستای مناسب ضروری است یا خیر. اگر تشخیص دهند که فرنکتومی ضروری است، ممکن است شما را به یک جراح دهان ارجاع دهند. برخی جراحان از فناوری لیزر سرد برای انجام فرنکتومی سریع، کارآمد و بدون درد برای گره های زبانی و لبی استفاده می کنند و می توانند شما یا فرزندتان را تنها در چند دقیقه درمان کنند.