آشنایی با انواع سیم ارتودنسی

همان طور که می دانید هدف از درمان ارتودنسی، مرتب کردن دندان ها به منظور بهبود سلامت آن ها و البته ایجاد یک لبخند زیبا است. درمان ارتودنسی نیز مانند هر نوع درمان پزشکی دیگری ابزار خاص خود را دارد. براکت ها و سیم ها اصلی ترین قطعات در درمان ارتودنسی هستند. در این روش درمانی، سیم ارتودنسی بعد از اینکه بر روی دندان های مورد نظر نصب گردید، شروع به ایجاد نیرو کرده و دندان ها را به جای صحیح خود منتقل می کند. به این ترتیب، پس از اتمام دوره درمانی، دندان هایی مرتب و لبخندی زیبا به شما هدیه خواهد داد.

بیماران مختلف با شدت بینظمی فکی-دندانی گوناگونی اقدام به درمان ارتودنسی می کنند. با توجه به نوع و شدت ناهنجاری، لازم است ابزار ارتودنسی با دقت هر چه تمام تر انتخاب شوند. بر همین مبنا سیم های ارتودنسی جنس های مختلفی دارند که با همین نیاز ها مطابقت داده می شوند.

در این مقاله قصد داریم تا برخی از خصوصیات سیم ارتودنسی با جنس های مختلف و شکل های متنوع را برای شما شرح دهیم.

سیم براکت ارتودنسی

منظور از سیم ارتودنسی چیست؟

براکت های ارتودنسی قطعات فلزی با شیاری در میان آن ها هستند که سیم ارتودنسی از داخل آن شیار رد می شود. سیم براکت های ارتودنسی را در برخی موارد آرچ وایر نیز می نامند.

به طور کلی، هماهنگی براکت ها و سیم ارتودنسی می تواند منجر به نظم گرفتن دندان ها و زیبایی طرح لبخند فرد شوند. یک سیم براکت ارتودنسی که در بین شیارها قرار گرفته و از روی تمامی دندان ها عبور داده می شود، این فرصت را می یابد تا با ایجاد نیروی ملایم و مداوم، دندان های نامرتب را به جای اصلی آن ها انتقال دهد.

سیم ارتودنسی انعطاف پذیری مشخصی دارد تا بتواند بنا بر قوس های دندانی بر روی فک های بالا و پایین شکل گرفته و با فک ها و دندان ها هماهنگ گردد. لازم است یادآوری کنیم که درمان ارتودنسی تنها باید توسط یک متخصص انجام گیرد تا به بهترین نتیجه برسد.

معرفی انواع سیم ارتودنسی

این مطلب که یک سیم ارتودنسی برای چه کاری مناسب است به دو عامل اصلی بستگی دارد. سطح مقطع سیم ارتودنسی و ضخامت آن اصلی ترین پارامترهایی هستند که در انتخاب آن نقش اساسی ایفا می کنند.

شدت بهم ریختگی دندان های یک شخص و یا میزان حاد بودن مشکلاتی نظیر اوربایت که لازم است با ارتودنسی درمان شوند، مشخص می کند که کدام سیم با چه ضخامت و سطح مقطعی برای درمان نیاز است. در اصل، این ضخامت یک سیم است که کشش و کنترل لازم برای دندان ها را ایجاد می کند.

انواع سیم ارتودنسی بر اساس سطح مقطع

ممکن است این طور تصور کنید که سطح مقطع سیم های ارتودنسی تنها به شکل دایره ای هستند. اما بهتر است بدانید که به مرور زمان و با تغییر نیازهای افراد، سطح مقطع سیم براکت های ارتودنسی تغییراتی داشته است.

در سال های اخیر ساخت سیم براکت های ارتودنسی با سطح مقطع مربعی و مستطیلی نیز رواج پیدا کرده است که هر کدام کارایی خاص خود را دارند.

نکته ای که در درمان ارتودنسی باید حتما در نظر گرفته شود این است که اصطکاک بین براکت و سیم ارتودنسی باید به حداقل برسد. در واقع زمانی که سیم براکت ارتودنسی درون شیار براکت قرار می گیرد باید بتواند لغزندگی کافی را داشته باشد؛ چون در غیر این صورت فعالیت ابزار ارتودنسی مختل شده و عملا درمان به خوبی انجام نمی گیرد.

با توجه به توضیحات ارائه شده، یکی از مسائلی که در ساخت سیم براکت های ارتودنسی بسیار مورد توجه قرار می گیرد، کاهش اصطکاک موجود بین براکت و سیم است. به همین دلیل، برندهای مختلفی که در صدد ساخت سیم های ارتودنسی بر آمده اند، همواره بر طراحی مدل های جدید با حداقل اصطکاک مصمم هستند.

سیم براکت ارتودنسی

در هر حال، میزان اصطکاک به شدت به بهم ریختگی و شلوغی دندان های شخص بستگی دارد. به همین دلیل، نوع سیم انتخابی نیز کاملا به وضعیت دندان ها بستگی خواهد داشت.

در ادامه قصد داریم چند نمونه از سطح مقطع هایی که امروزه به بازار عرضه می شوند معرفی کرده و کارایی آن ها را شرح دهیم.

سیم ارتودنسی دایره ای

در شروع درمان ارتودنسی که معمولا بهم ریختگی و نامنظمی دندان ها بیشتر هستند، از سیم براکت ارتودنسی با سطح مقطع دایره ای استفاده می شود. سیم براکت های ارتودنسی که سطح مقطع دایره ای دارند، بسیار انعطاف پذیر بوده و به راحتی می توانند بر روی همه دندان ها قرار گیرند.

از طرفی، سطح مقطع دایره ای باعث می شود تا میزان اصطکاکی که بین براکت و سیم براکت ارتودنسی به وجود می آید به کمترین مقدار برسد و لغزش بیشتری بر روی دندان ها داشته باشد. بنابراین گزینه مناسبی برای شروع درمان به شمار می روند.

مشکلی که درباره سیم های دایره ای وجود دارد این است که این نوع سیم براکت ها نمی توانند به خوبی جا به جا کردن دندان ها را تحت کنترل خود در آورند. این مساله از خواص فیزیکی و ساختاری این نوع سیم نتیجه می شود.

سیم ارتودنسی مربعی

سیم براکت ارتودنسی با سطح مقطع مربعی نوع دیگری از سیم ارتودنسی است که رفتار بهتری نسبت به سیم های دایره ای از خود نشان می دهد. یعنی برای حرکت دادن دندان ها می تواند گشتاور لازم را تامین نموده تا کنترل بر روی حرکت آن ها زیادتر شود. این در حالی است که در مورد سیم های دایره ای چنین ویژگی وجود ندارد.

سیم های ارتودنسی با سطح مقطع مربعی پهنای کمی دارند که این یک ویژگی منفی برای این نوع سیم براکت ارتودنسی به حساب می آید. با این حال، سیم های با سطح مقطع مربعی از نمونه های محبوب سیم ارتودنسی شناخته می شوند.

سیم ارتودنسی مستطیلی

اگر لازم باشد که بیشترین کنترل بر روی حرکت و در نهایت منظم شدن دندان ها وجود داشته باشد، سیم های با سطح مقطع مستطیلی پیشنهاد می شود. در واقع، این نوع سیم براکت ارتودنسی به خوبی حرکت دندان ها را مدیریت کرده و آن را تحت کنترل دارد. عمده استفاده از سیم های مستطیلی در مراحل پایانی درمان خواهد بود.

نکته ای که درباره نصب سیم براکت ارتودنسی با سطح مقطع مستطیلی وجود دارد این است که این نوع سیم باید با بیشترین دقت و مهارت نصب گردد. با توجه به اینکه این سیم ها فشار زیادی بر دندان ها وارد می آورند، امکان جدا شدن براکت از دندان را در پی خواهد داشت. بنابراین، انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی مجرب که مهارت لازم را داشته باشد می تواند این نگرانی را در مورد استفاده از سیم های مستطیلی از بین ببرد.

سیم براکت ارتودنسی

انواع سیم براکت ارتودنسی بر اساس جنس آن ها

جنس سیم براکت ارتودنسی فاکتور دیگری است که در کنار نوع سطح مقطع باید در نظر گرفته شود. این مساله بسیار مهم بوده و چه در بحث کاربرد و چه در بحث فروش سیم های ارتودنسی توجه زیادی را به خود جلب خواهد کرد.

جالب است بدانید که در زمان های دور استفاده از فلزات گرانبها برای تولید سیم های ارتودنسی صورت می گرفته است.

برای مثال طلا یکی از جمله فلزاتی می باشد که در قدیم برای تولید سیم براکت های ارتودنسی به کار می رفته است. اما به مرور زمان سیم ها با جنس های مختلفی ساخته و در موارد مختلفی به کار گرفته شد. مس، تیتانیوم، استیل ضدزنگ و نیکل از جمله فلزاتی هستند که در سال های اخیر برای ساخت سیم براکت ارتودنسی مورد استفاده قرار گرفته اند.

در ادامه به برخی از سیم براکت های ارتودنسی با جنس های مختلف اشاره کرده و ویژگی های آن را شرح می دهیم.

سیم ارتودنسی تیتانیوم TiMolium

برای اینکه یک درمان ارتودنسی به خوبی انجام شود و در نهایت به بهترین نتیجه برسد باید دندان ها به طور مداوم تحت تاثیر نیروی بازدارنده حاصل از سیم براکت ارتودنسی قرار بگیرد. از طرفی انعطاف پذیری سیم و پوشش دادن دندان ها به شیوه ای مناسب، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

در اصل، یک سیم ارتودنسی باید در عین داشتن مقاومت بالا در برابر شکستن، صیقلی شدن، صافی و خمش، باید قادر باشد تا مانند یک سیم استیل به خوبی منعطف باشد تا قوس های دندانی را پوشش دهد.

سیم براکت ارتودنسی تیتانیوم از جمله جنس هایی است که تمامی ویژگی های یاد شده را می تواند داشته باشد. سیم های تیتانیوم در اصل از نیکل و تیتانیوم ساخته شده اند که در عین سفت بودن، خمش لازم را نیز ایجاد می کند.

سیم براکت ارتودنسی

سیم ارتودنسی تیتانیوم رفلکس

نیکل تیتانیوم رفلکس یکی دیگر از انواع سیم های ارتودنسی است که در مرتب سازی دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. ویژگی بارز سیم براکت ارتودنسی تیتانیوم رفلکس داشتن خاصیت الاستیسیته بالا است که به محض تغییر شکل به راحتی می تواند به حالت اولیه خود باز گردد.

سیم براکت ارتودنسی تیتانیوم رفلکس بدون وارد کردن فشار بیش از حد به دندان ها باعث مرتب شدن آن ها و ایجاد یک طرح لبخند زیبا می شود. به این ترتیب، در استفاده از سیم براکت ارتودنسی تیتانیوم رفلکس به دلیل ایجاد یک نیروی ملایم به هیچ عنوان نیازی نیست نگران شکستگی براکت باشید و براکت ها به خوبی می توانند وظیفه خود یعنی مرتب کردن دندان ها را انجام دهند.

سیم ارتودنسی TP Original Wire

سیم براکت ارتودنسی TP Original Wire یکی دیگر از انواع سیم های ارتودنسی به شمار می رود که مقاومت بالایی دارد. این نوع سیم ارتودنسی نیز مانند نمونه قبلی بدون اینکه فشار زیادی به دندان ها وارد کند، نیروی ملایمی برای حرکت دندان ها ایجاد کرده و آن ها را به جای اصلی خود هدایت می کند. تغییر شکل و شکستگی در استفاده از این نوع سیم براکت ارتودنسی به وجود نخواهد آمد. با این توضیحات به نظر می رسد که سیم ارتودنسی تی پی اورجینال وایر، یکی از عالی ترین سیم های ارتودنسی است که می تواند در نظم دادن و مرتب سازی دندان ها به شیوه ای صحیح به کار رود.

سیم ارتودنسی ساخته شده از فلزات گرانبها

قبلا اشاره کردیم که سیم براکت ارتودنسی می تواند از فلزات گرانبها نیز ساخته شوند. معمولا طلا، پلاتین، ایریدیوم، نقره و آلیاژهای ساخته شده از این نوع فلزات برای ساخت سیم براکت های ارتودنسی مناسب هستند. ویژگی مهمی که باعث شده تا این نوع فلزات در تولید سیم براکت ارتودنسی مورد استفاده قرار گیرند، مقاومت بالایی است که این نوع مواد در مقابل خوردگی از خود نشان می دهند.

سیم براکت ارتودنسی که از فلزات یاد شده ساخته می شود به راحتی قابلیت انعطاف و نیز چکش خواری داشته و در مقابل حرارت مقاومت بالایی نشان می دهند. از طرفی جوش دادن این نوع سیم ها را به راحتی می توان انجام داد.

سیم براکت ارتودنسی

با این حال، تمام جنس هایی که در ساخت سیم براکت ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند معایبی هم داشته باشند. اولین ویژگی منفی سیم های ساخته شده از فلزات ارزشمند، قیمت بالای آن ها است. همچنین، این نوع سیم ها کشش لازم را ندارد. اگر با وجود این معایب باز هم سازندگان، طالب ساخت سیم هایی از این نوع باشند، بهترین کار استفاده از آلیاژهای این نوع فلزات است. چون در این صورت علاوه بر مقاومت در برابر خوردگی، می توان نقطه جوش آن را نیز افزایش داد.

سیم براکت ارتودنسی ساخته شده از استیل

پس از آن که طلا را از ساخت سیم براکت ارتودنسی کنار گذاشتند، قرار بر این شد که از استیل یا فولاد ضد زنگ برای این کار استفاده شود. این مطلب از آن جا ناشی گردید که استیل قیمت مناسب تری نسبت به طلا داشته و به راحتی می توان شکل دلخواه را به آن داد.

بعدها استیل در تمامی ابزار ارتودنسی و بخصوص ابزار پیچیده تر نیز مورد استفاده قرار گرفت. علت این امر این بود که استیل به خوبی قابلیت لحیم کاری و جوش دادن را داشت و شکل پذیری بسیار خوبی از خود نشان می داد.

سیم براکت ارتودنسی که از استیل ساخته شده گزینه بسیار مناسبی برای بستن فاصله های زیاد دندانی به شمار می آید که بین دندان ها به وجود آمده است.

سیم ارتودنسی چند رشته ای

سیم ارتودنسی چند رشته ای دارای سطح مقطع  متنوع مربعی و دایره ای هستند. از طرفی این سیم ها به شکل های مختلفی تولید می شوند. رشته سیم های چند رشته ای در سه نوع بافته، هم محور و تابیده به صورت در هم تنیده شکل می گیرند.

درمان ارتودنسی را می توان با این سیم براکت های چند رشته ای شروع کرد که این مزیت ناشی از سختی زیادتر آن نسبت به سیم های معمولی است. سیم های چند رشته ای به راحتی تغییر شکل می دهند که این ویژگی ممکن است در هنگام غذا خوردن بیشتر خود را نشان دهد.

سیم براکت ارتودنسی کبالت کروم

نوع دیگری از سیم براکت ارتودنسی که از یک آلیاژ مقاوم ساخته شده است، سیم ارتودنسی کبالت کروم نامیده می شود. مواد اصلی سازنده این نوع سیم ارتودنسی کروم، کبالت، آهن و نیکل است که کبالت به عنوان اصلی ترین ماده این آلیاژ با بیشترین حجم شناخته می شود.

سیم ارتودنسی کبالت کروم در مقابل حرارت به راحتی تغییر شکل می دهد که از ویژگی های مهم این نوع براکت سیم به حساب می آید. به همین دلیل، ارتودنتیست برای اینکه بتواند ابزاری به شکل V و یا رینگ بسازد، به راحتی می تواند از این نوع سیم ارتودنسی استفاده نماید.

سیم براکت ارتودنسی نیکل تیتانیوم

نوع دیگری از آلیاژ که برای ساخت سیم براکت ارتودنسی به کار می رود، آلیاژهای نیکل تیتانیوم است. اگر سیم های ارتودنسی از این نوع آلیاژ ساخته شوند به خوبی می توانند مانند فنر رفتار کنند. به همین دلیل در اثر تغییر شکل بدون کوچکترین درنگی به حالت اولیه خود بر می گردند که این موضوع در درمان ارتودنسی اهمیت بالایی دارد.

سیم های ارتودنسی نیکل تیتانیوم دندان ها را بدون اینکه فشار زیادی اعمال کند با گذشت زمان مرتب می کند. در اصل نیروی حاصل از این نوع سیم ها بسیار ملایم بوده و در عین حال دندان ها را به طور مداوم تحت کنترل خود دارد.

سیم براکت های ارتودنسی رنگی

هر نوع سیم براکت ارتودنسی که در بازار یافت می شود به رنگ فلز بوده و سیم ها با رنگ های مختلف ساخته نمی شوند. این امکان وجود دارد که افراد بنا بر سلیقه خود سیم رنگی را ترجیح دهند. باید بگوییم این امکان وجود ندارد. اما می توانند از براکت ها و اورینگ های رنگی استفاده کنند.

به این ترتیب، با اینکه سیم براکت ارتودنسی آن ها رنگی نیست اما می توانند از قطعات رنگی دیگر استفاده کرده و جلوه زیباتری به ابزار ارتودنسی خود بدهند. طیف رنگی اورینگ ها نسبتا گسترده بوده و تقریبا با هر سلیقه ای سازگار است.

سیم های ارتودنسی چه شماره هایی دارند؟

شماره یک سیم براکت ارتودنسی در اصل ضخامت آن را نشان می دهد. برای مثال اگر می گوییم شماره یک سیم 14 است یعنی ضخامت آن سیم به اندازه 14 هزارم اینچ خواهد بود. به این ترتیب، هر چه شماره یک سیم بالاتر باشد ضخامت آن نیز بیشتر بوده و انعطاف پذیری کمتری دارد.

برای شروع درمان بهترین سیم ها آن هایی هستند که انعطاف پذیری بیشتری از خود نشان دهند. زیرا با توجه به تراکم دندان ها نیاز است تا سیم ها همه آن ها را پوشش دهد و این موضوع تنها با افزایش انعطاف پذیری سیم مورد استفاده امکان پذیر خواهد بود. پر کاربردترین سیم های ارتودنسی که در درمان های ارتودنسی مورد استفاده قرار می گیرند، شماره های 12، 14، 16، 18 و 20 هستند.

سیم براکت ارتودنسی

اورینگ ارتودنسی چیست؟

اورینگ (O-ring) یکی دیگر از اجزای ابزار ارتودنسی است که بر روی براکت ها متصل می شود. اورینگ های ارتودنسی به صورت حلقه های لاستیکی هستند که در اصطلاح عامیانه گاهی به اشتباه، “کش ارتودنسی” نامیده می شوند.

وظیفه اصلی این قطعات ریز نقش اتصالی است که بین سیم براکت ارتودنسی و براکت ها ایجاد می کنند. اورینگ ها باید در طی مراجعاتی که به ارتودنتیست خود دارید تعویض شوند. همان طور که قبلا اشاره شد، این امکان برای بیمار وجود دارد که رنگ اورینگ های ارتودنسی خود را انتخاب نماید.

سیم براکت ارتودنسی

نتیجه گیری

در این مقاله سعی داشتیم تا شما را با انواع سیم براکت ارتودنسی آشنا کنیم. دیدیم که سیم های متنوع در شکل ها، بافت ها و جنس های مختلفی وجود دارند. با این حال، همه آن ها برای همه افراد مناسب نبوده و این موضوع باید توسط دندانپزشک و یا متخصص ارتودنسی مشخص گردد.

به شما توصیه می کنیم که اگر قصد دارید برای درمان ارتودنسی و منظم کردن دندان های خود اقدام کنید، حتما به دنبال یک متخصص ارتودنسی ماهر، باتجربه و قابل اعتماد باشید. این مساله آن قدر مهم است که حتی در انتخاب ابزار ارتودنسی متناسب با شرایط شما نیز اثرگذار خواهد بود. بنابراین، با انتخاب بهترین ارتودنتیست، بهترین نتیجه را از درمان خود دریافت کنید.