اثرات دیابت در طول درمان ارتودنسی

دیابت یکی از شایع ترین اختلالاتی است که در عملکرد غدد داخلی به وجود می آید و به واسطه آن میزان سطح گلوکز خون به صورت مداوم افزایش می یابد. افراد مبتلا به این بیماری علائمی از قبیل تکرر ادرار، عطش بیش از حد و کاهش وزن شدید پیدا می کنند و مستعد ابتلا به انواع عفونت ها می شوند علاوه بر این بهبود زخم در افراد دیابتی ممکن است به درستی صورت نگیرد.

اگرچه دیابت در سال ‌های اخیر به یک بیماری نسبتاً شایع تبدیل شده و همه انسان ها را به نوعی درگیر خود کرده است، اما متاسفانه یک بیماری جدی است که باید برای پیشگیری از عوارض جانبی مخربی که بر روی بدن دارد حتماً به طور صحیح کنترل شود. اگرچه دیابت هنوز به طور کامل قابل درمان نیست، اما پیش آگاهی و تشخیص به موقع آن موجب درمان راحت تر عوارض آن خواهد شد.  از جمله این اثرات مخرب بیماری دیابت روی سلامت افراد می توان به خطراتی که برای سلامت دهان و دندان بیمار به‌همراه دارد اشاره کرد. به طور مثال دیابت می‌ تواند روند درمان ارتودنسی را به میزان بسیار  زیادی  تحت تاثیر قرار دهد.

دیابت در طول درمان ارتودنسی

بیماری دیابت

دیابت که به آن بیماری قند نیز گفته می ‌شود، بیماری ای است که در آن مقدار ترشح انسولین کمتر از میزان لازم برای طبیعی نگه داشتن قند خون است. انسولین ماده ای است که توسط غده لوز المعده ساخته می ‌شود و داخل جریان خون ریخته می شود و در تنظیم قند خون نقش حائز اهمیتی بر عهده دارد و به همین دلیل کاهش آن موجب بروز بیماری دیابت و افزایش قند خون می شود که در نتیجه عدم کنترل آن خطرات جبران ناپذیری سلامت کل بدن افراد را تهدید می کند.
بیماری دیابت در اثر تغییر نوع زندگی، کاهش فعالیت های ورزشی انسان ‌ها و افزایش مصرف مواد مضر ایجاد می شود. بیماری دیابت از این نظر حائز اهمیت است که روز به روز بر تعداد بیماران مبتلا به آن اضافه می‌ شود. متاسفانه این بیماری بدون علامت است و یا علائم کمی دارد که در نتیجه این امر ممکن است فرد مبتلا سال ها نسبت به بیماری خود آگاهی نداشته باشد. تشخیص و کنترل بیماری دیابت در مراحل اولیه این بیماری می ‌تواند جلوی خطرات شدیدی که برای سلامت فرد دارد را بگیرد. به همین دلیل پزشکان توصیه می ‌کنند افرادی که به دلیل عوامل ژنتیکی تحت خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند و یا افراد با سن بیش از ۴۵ سال حتماً به طور مرتب آزمایش قند خون ناشتا بدهند.

درمان ارتودنسی

درمان ارتودنسی یکی از زیر مجموعه ‌های دندانپزشکی است که در آن متخصص ارتودنسی نحوه قرارگیری و آرایش دندان را اصلاح می ‌کند. دندان ‌هایی که در جای نادرست قرار دارند و یا شکل نا متعارفی دارند علاوه بر ظاهر نازیبا، موجب بروز بیماری ‌های دهان و دندان می شوند، زیرا در این موارد تمیز نگه داشتن دندان کار بسیار دشواری خواهد بود و دندان در معرض خطر ابتلا به پوسیدگی و بیماری های پریودنتال قرار می‌ گیرد. از درمان ارتودنسی برای اصلاح مشکلات پوسیدگی دندان، ناراحتی های لثه، مشکلات جویدن، سردرد، اختلالات مفصل گیجگاهی، درد گردن و شانه استفاده می ‌شود.

تنها متخصص ارتودنسی با معاینه دقیق دهان و دندان فرد می تواند تشخیص دهد که آیا بیمار به ارتودنسی نیاز دارد یا خیر. استفاده از ارتودنسی متحرک و ثابت دو روشی است که برای تغییر وضعیت دندان ها و اصلاح فرم قرارگیری آن ها مورد استفاده قرار می گیرند و بسته به سن بیمار، نوع مشکلات دهان و دندان و خصوصیات فردی بیمار، نوع ارتودنسی مورد نیاز برای درمان انتخاب خواهد شد.

برای انجام ارتودنسی پس از معاینه از دندان ‌ها قالبی تهیه می‌ شود و پس از انجام تصویر برداری سر و صورت و گرفتن تصاویر دیجیتالی از فک، صورت و دندان نقاط مورد نیاز برای درمان و نوع و روش درمان آن توسط متخصص ارتودنسی تعیین می شود. همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد، عوامل مختلفی روی زمان درمان ارتودنسی و شدت آن تاثیرگذار است که از آن جمله می ‌توان به سن بیمار و میزان مشکلات دهان و دندان و سلامت کلی وی اشاره کرد، به همین دلیل دیابت یکی از بیماری ‌هایی است که در طول مدت درمان ارتودنسی تاثیر بسیار زیادی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا ارتباط دیابت و درمان ارتودنسی را بهتر درک کنید.

دیابت در طول درمان ارتودنسی

دیابت و بیماری های لثه

ارتباط بین دیابت و بیماری پریودنتال بسیار تنگاتنگ است. باید توجه داشته باشید افراد دیابتی دو برابر بیشتر از سایرین در معرض بیماری ‌های لثه از جمله بیماری پریودنتال قرار دارند و به همین دلیل نکته حائز اهمیت این است که افراد دیابتی باید نسبت به خطراتی که در معرض آن قرار دارند، آگاهی داشته باشند و بنابراین بهداشت دهان و دندان را خصوصاً قبل و بعد و در دوران درمان ارتودنسی به طور کامل رعایت کنند. به بیان ساده ‌تر بیماری ‌های لثه از جمله پریودنتال، عفونت شدید لثه است که موجب می ‌شود محل نگهداری دندان ها در لثه ضعیف شود و بنابراین دندان ها لق شوند. علت این بیماری تجمع باکتری ها در دهان و سطح لثه است.

این باکتری ها تنها با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت منظم و مداوم از بین نمی روند و نیازمند مراقبت های بیشتری هستند. اگرچه دیابت می تواند احتمال ابتلا به بیماری ‌های لثه را افزایش دهد اما در مقابل بیماری های لثه نیز می‌ توانند موجب بروز انواع بیماری ها نه تنها در ناحیه دهان و دندان بلکه در کل بدن افراد شوند. برای مثال بیماری پریودنتیت که یک بیماری عفونی لثه است می تواند سطح قند خون در افراد دیابتی را تا حد چشم گیری افزایش دهد. علاوه بر این بیماری لثه در افراد مبتلا به دیابت خطر ابتلا به بیماری ‌های کلیوی، قلبی و سکته های مغزی و قلبی را به شدت افزایش می دهد. بنابراین با کنترل بیماری های دهان و دندان از جمله بیماری های لثه، کنترل دیابت در افراد دیابتی نیز ساده تر خواهد شد.

ارتباط بین دیابت و ارتودنسی

بیماری پریودنتال موجب وارد کردن فشار زیاد به لثه ها می شود. همین امر می تواند روند درمان ارتودنسی را با مشکلاتی روبرو کند. چرا که خود براکت ها به دلیل اعمال فشار روی دندان ها و حرکت آن ها موجب ایجاد فشار روی لثه ها می شوند. در برخی موارد ممکن است به دلیل وجود بیماری های لثه، درمان ارتودنسی را خیلی سریع به پایان برسانند. هم چنین لازم است توجه داشته باشید، برای بیماران دیابتی که دیابت آن ها خیلی شدید است و یا کنترل نشده است، درمان ارتودنسی انجام نمی شود، زیرا این افراد بیشتر در معرض تحلیل بافت لثه قرار دارند.  بنابراین توصیه می شود چنانچه فرد بیمار که تحت درمان ارتودنسی قرار دارد مبتلا به دیابت است، حتماً باید نکات زیر را رعایت کند:

• کمک به کنترل دیابت با تغذیه سالم و تحرک کافی
• مسواک زدن حداقل دو بار در روز و بعد از هر وعده غذایی
• نخ دندان کشیدن حداقل یک بار در روز
• عدم استعمال دخانیات و سیگار

در اینجا لازم است کمی درباره پریودنتیت که یک بیماری مهم در ناحیه لثه است، توضیح داده شود. پریودنتیت نوعی عفونت شدید لثه است که روی بافت های نرم دهان از جمله لثه تاثیرات مخربی بر جای می گذارد و در صورت عدم تشخیص به موقع موجب پوسیدگی دندان ‌ها شده، آن ها را لق می کند. تجمع باکتری ها و پلاک ها در قسمت هایی از دهان که تمیز کردن آن ها دشوار است، از جمله دلایل ابتلا به بیماری پریودنتیت به شمار می رود. در اثر تجمع مواد غذایی در بین دندان هایی که نیاز به ارتودنسی دارند، یک سری باکتری بی هوازی شروع به رشد می کنند. رشد بی‌رویه این باکتری ها موجب بروز التهاب و عفونت لثه ها و در نهایت از دست دادن دندان‌ ها می ‌شود. توجه داشته باشید التهاب لثه ها و بیماری پریودنتال آن موجب تورم لثه می ‌شود.

چنانچه براکت هایی که برای درمان ارتودنسی در دهان فرد بیمار به کار گرفته می شوند به صورت اتفاقی موجب پاره شدن لثه شوند، مویرگ هایی که درون لثه ها قرار دارند دچار آسیب شده، خونریزی می ‌کنند. علاوه بر این توجه داشته باشید تورمی که در لثه ها در اثر وجود عفونت ایجاد می ‌شود در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع موجب اختلال در روند عملکرد براکت های دندانی و در نتیجه درمان ارتودنسی خواهد شد.

توجه داشته باشید در بیماران دیابتی میزان ترشح بزاق و گلوکز خون با افراد سالم متفاوت است و همین امر موجب می ‌شود بزاق دهان موجب پوسیدگی دندان های فرد دیابتی شود، زیرا در افراد دیابتی ترشح بزاق دهان نسبت به افراد عادی زیادتر است و در نتیجه فضای درون دهان و دندان اسیدی می شود و همین امر احتمال پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهد. همچنین افزایش ترشح بزاق و گلوکز، دهان و دندان فرد دیابتی را در برابر عفونت های قارچی موسوم به برفک آسیب ‌پذیرتر می‌ کند، بنابراین بیماران دیابتی که تحت درمان ارتودنسی قرار می ‌گیرند بیشتر در معرض عفونت‌ های دهانی قرار خواهند گرفت.

دیابت در طول درمان ارتودنسی

علائم و نشانه ها

چنانچه تحت درمان ارتودنسی قرار دارید و احساس می کنید که به بیماری لثه مبتلا شده اید، لازم است در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فوراً به دندانپزشک و متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید:

• احساس مشکل در جویدن
• وجود دندان های حساسی که در لثه ها به عقب حرکت می کنند.
• لثه های قرمز متورم یا حساس
• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن

در صورتی که متخصص ارتودنسی هر یک از علائم فوق را در دهان شما مشاهده کند، تصمیم می گیرد که آیا باید درمان متوقف شود و یا لازم است اقدامات اضافی صورت گیرد. علاوه بر این توجه داشته باشید در درمان ارتودنسی افراد دیابتی، براکت های ثابت یا متحرک هیچ برتری خاصی نسبت به یک دیگر ندارند و تنها نکته حائز اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان خصوصا در صورت استفاده از براکت های ثابت است.

نکات بهداشتی برای بیماران دیابتی تحت درمان ارتودنسی

با توجه به نکات گفته شده، بیماران دیابتی بیشتر باید نسبت به رعایت بهداشت دهان و دندان خود توجه داشته باشند. به این منظور حتما باید از مسواک ‌های مخصوص براکت های دندانی استفاده کنند، زیرا این مسواک ها به بیمار کمک می کنند بین دندان ها و اطراف براکت ها را به طور کامل تمیز کنند تا از تجمع پلاک ها و مواد غذایی روی دندان جلوگیری نماید. ظاهر این مسواک ها نازک، گرد و مخروطی شکل است و موی بسیار نرم و نازکی دارد. توصیه می شود بیماران دیابتی حتماً ۲ الی ۳ بار در روز دندان ‌های خود را مسواک کنند و حداقل یک بار در روز برای ضدعفونی کردن دهان و دندان خود از دهان شویه استفاده کنند تا به این طریق جلوی رشد باکتری ها و پلاک ها روی دندان ها را بگیرند.

علاوه بر این توصیه می‌ شود بعد از صرف هر وعده غذایی دهان و دندان خود را لااقل با آب شستشو دهند و اطمینان حاصل کنند که مواد غذایی از میان دندان های آن ها به طور کامل خارج شود. توجه داشته باشید نوشیدن آب هنگام صرف غذا به این بیماران کمک می کند تا ذرات ریز غذا از بین دندان هایشان شسته شود. علاوه بر این با توجه به حساسیت بالای بیماران دیابتی که تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرند، توصیه می‌ شود این بیماران حتماً به صورت منظم برای معاینه دهان و دندان خود از نظر بیماری های لثه، خونریزی، زخم و التهاب دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنند و از مصرف دخانیات خصوصاً سیگار دوری کنند.

دیابت در طول درمان ارتودنسی

سخن نهایی

بنابراین با توجه به اینکه در صورت مراجعه به موقع به متخصص و دندانپزشک در صورت ابتلا به بیماری های لثه می ‌توان از پیشرفت آن ها جلوگیری کرد، در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق بلافاصله با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید. متخصص ارتودنسی با بررسی وضعیت کلی سلامت بیمار و شرایط بیماری دیابت او تصمیم می گیرد که از چه روش درمانی استفاده نماید. همچنین وضع قند خون بیمار به صورت مکرر توسط متخصص ارتودنسی بررسی می شود و نکات بهداشتی در راستای مراقبت از بهداشت دهان و دندان به صورت کاملا سختگیرانه در این بیماران توصیه می شود.

هم چنین با توجه به اینکه قند خون افراد دیابتی به صورت ناگهانی و سریع افت پیدا می کند، چنانچه جلسه درمانی بیماران دیابتی در درمان ارتودنسی بیش از 90 دقیقه برنامه ریزی شود، از قبل به این بیماران توصیه می شود که وعده غذایی خود را کامل میل کنند و داروهای مربوط به دیابت خود را نیز مطابق با برنامه مصرف کنند تا از بروز هرگونه مشکل در این بیماران جلوگیری شود. هم چنین متخصصین ارتودنسی اطلاعات کاملی در زمینه علائم افت قند خون شدید و شوک انسولینی در بیماران دیابتی دارند و در صورت مشاهده علائم اولیه می توانند به سرعت اقدامات لازم را انجام دهند. پس توصیه می شود، بیماران دیابتی هیچ نگرانی در خصوص این مسائل نداشته باشند و به سرعت برای درمان مشکلات دهان و دندان خود به دندانپزشک مراجعه کنند.