هیپودنشیا یا فقدان مادرزادی دندان چیست؟

افراد مبتلا به هیپودنشیا در حالی متولد می شوند که تعدادی از دندان ها را ندارند. به عبارت دیگر، دندان های آنها هرگز رشد نمی کنند. هیپودنشیا به طور خاص به عدم وجود یک تا شش دندان به صورت مادرزادی اشاره دارد. شایع ترین علت هیپودنشیا، وراثت است، به این معنی که والدین بیولوژیکی، این بیماری را به فرزندان خود منتقل می کنند. درمان ها شامل بریج ها، پروتزهای مصنوعی دندانی، ایمپلنت های دندان و ارتودنسی هستند.

هیپودنشیا چیست؟

“هیپودنشیا” اصطلاح پزشکی برای متولد شدن بدون تعدادی از دندان ها است. این نوعی آژنزیس دندانی است- اصطلاحی که پزشکان برای توصیف دندان هایی استفاده می کنند که به صورت مادرزادی وجود ندارد. (“به طور مادرزادی” به این معنی است که شما با این عارضه متولد شده اید.) به طور خاص، فردی که دچار هیپودنشیا است یک تا شش دندان ندارد (بدون احتساب دندان عقل). بین 2 تا 8 درصد از جمعیت عمومی هیپودنشیا دارند. هر کسی می تواند با آن متولد شود.

هیپودنشیا می تواند در هر ناحیه ای از دهان شما رخ دهد. اما دندان هایی که معمولاً در افراد مبتلا به هیپودنشیا وجود ندارند، عبارتند از:

• دندان های پیشین لترال فک بالا (دندان های کوچکتر در دو طرف دو دندان جلوی مرکزی فک بالای شما).
• دندان های پرمولر دوم فک بالا (دندان هایی که درست در جلوی دندان های مولر در فک بالا قرار دارند).
• دندان های پرمولر دوم فک پایین (دندان هایی که درست در جلوی دندان های مولر شما در فک پایین قرار دارند).

هیپودنشیا چگونه روی سلامت دهان و دندان های من تأثیر می گذارد؟

از دست دادن دندان ها می تواند در توانایی شما برای خوردن و صحبت کردن اختلال ایجاد کند. هیپودنشیا همچنین ممکن است باعث آسیب لثه و رشد ناکافی استخوان فک شود. این عدم رشد استخوان می تواند منجر به توسعه نیافتگی فک شما شود و باعث می شود کوچکتر از آنچه باید باشد به نظر برسد.

هیپودنشیا یا فقدان مادرزادی دندان

آیا هیپودنشیا نقص مادرزادی است؟

هیپودنشیا یک نقص مادرزادی است. کودکان می توانند هیپودنشیا را از والدین بیولوژیکی خود به ارث ببرند.

در برخی موارد، نوزادان و کودکان خردسال در صورتی که در مرحله رشد دندان های خود بیماری ها، عفونت ها یا درمان های خاصی (مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی) داشته باشند، ممکن است دچار هیپودنشیا شوند.

علائم هیپودنشیا چیست؟

شایع ترین علامت هیپودنشیا متولد شدن بدون وجود یک تا شش دندان است. دندان هایی که وجود ندارند می توانند در هر جایی از دهان شما باشند- به جز دندان عقل. هیپودنشیا می تواند دندان های شیری یا دندان های دائمی را تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به هیپودنشیا ممکن است دندان هایی به شکل میخ یا کوچک تر از حد معمول داشته باشند. آنها همچنین ممکن است بین دندان های موجود خود شکاف و فاصله داشته باشند.

• هیپودنشیا همچنین می تواند نشانه ای از سایر اختلالات ژنتیکی باشد. برخی از افراد مبتلا به هیپودنشیا ممکن است علائم دیسپلازی اکتودرمی را نیز بروز دهند. افراد مبتلا به دیسپلازی اکتودرم ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
• ناهنجاری های ناخن
• نازک شدن مو
• شنوایی ضعیف
• دید ضعیف
• کمبود غدد عرق

چه چیزی باعث هیپودنشیا می شود؟

افراد مبتلا به هیپودنشیا معمولاً دارای یک ناهنجاری هستند که بر لامینای دندانی تأثیر می گذارد- نواری از بافت زیر لثه ها، جایی که دندان های شما شکل می گیرند. در اکثر موارد، سابقه خانوادگی علت بروز آن است. اما عوامل دیگری نیز می توانند منجر به بروز هیپودنشیا شوند.

سندرم های مرتبط با هیپودنشیا

هیپودنشیا می تواند در کنار سایر بیماری ها یا درمان ها رخ دهد، مانند:

• شکاف لب یا شکاف کام
• وزن کم هنگام تولد
• اختلالات ژنتیکی، مانند سندرم داون یا دیسپلازی اکتودرمی
• بیماری های عفونی مانند کاندیدا یا سرخجه
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی

هیپودنشیا چگونه به ارث می رسد؟

چندین ژن مسئول هیپودنشیا هستند، از جمله:

• WNT1OB
• EDA
• EDAR
• EDARADD

بسته به ژن خاص، وراثت می تواند حالت های مختلفی را دنبال کند. مانند اکثر اختلالات ژنتیکی، پزشکان آنها را با بررسی وضعیت دو نسخه از یک ژن تعیین می کنند: از هر والدین بیولوژیکی یک ژن.

افراد مبتلا به هیپودنشیا ممکن است این بیماری را به یکی از چهار راه به ارث ببرند:

اتوزومال مغلوب

دو نسخه از یک ژن غیر طبیعی- یکی از هر والدین بیولوژیکی- برای ایجاد هیپودنشیا ضروری است.

اتوزومال غالب

تنها یک نسخه از یک ژن غیر طبیعی- از هر یک از والدین بیولوژیکی- برای ایجاد هیپودنشیا لازم است.

غالب مرتبط با X

یک ژن غیر طبیعی غالب در کروموزوم X وجود دارد. به این معنا که فردی که در بدو تولد مرد تعیین شده است (AMAB) و هیپودنشیای مرتبط با X دارد، ژن غیرطبیعی را به همه دختران خود منتقل می کند.

مغلوب مرتبط با X

یک تا دو ژن غیرطبیعی مغلوب روی کروموزوم X وجود دارد. به این معنا که فردی که در بدو تولد ماده تعیین شده (AFAB) و هیپودنشیای مرتبط با X دارد، دارای موارد زیر است:

• 25 درصد احتمال داشتن دختری حامل ژن غیر طبیعی.
• 25 درصد احتمال داشتن دختری که حامل این ژن نیست.
• 25 درصد احتمال داشتن پسری که هیپودنشیا دارد.
• 25 درصد احتمال داشتن پسری که تحت تأثیر هیپودنشیا قرار نگرفته باشد.

هیپودنشیا یا فقدان مادرزادی دندان

هیپودنشیا چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر پزشک شما به هیپودنشیا مشکوک باشد، تصاویر رادیوگرافی دندانپزشکی با اشعه ایکس می توانند تشخیص را تأیید کنند. در طول معاینه، دندانپزشک به دنبال سایر علائم هیپودنشیا از جمله دندان های کوچک، دندان های میخی- شکل و فاصله بین دندان ها خواهد بود.

هیپودنشیا چگونه درمان می شود؟

درمان های هیپودنشیا ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بریس یا دیگر انواع ارتودنسی
• پروتز مصنوعی پارسیل
• بریج های دندانی
• ایمپلنت های دندانی

کودکان مبتلا به هیپودنشیا معمولاً تا زمانی که برای درمان های دیگر به سن کافی نرسند از پروتزهای مصنوعی پارسیل استفاده می کنند.

آیا می توان از هیپودنشیا جلوگیری کرد؟

از آنجا که هیپودنشیا معمولاً ارثی است، هیچ کاری نمی توانید انجام دهید تا از وقوع آن جلوگیری کنید. اما به خاطر داشته باشید، حتی اگر هیپودنشیا داشته باشید، این تضمین نمی کند که آن را به فرزندان خود منتقل خواهید کرد.

اگر هیپودنشیا داشته باشم چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

هیپودنشیا خطرناک یا تهدید کننده زندگی نیست. اما بدون درمان، می تواند کیفیت زندگی شما را به شدت محدود کند. خوشبختانه، دندانپزشکان، متخصصین ارتودنسی و سایر پزشکان می توانند این بیماری را با درمان های مخصوص هر فرد، درمان و مدیریت کنند.

اگر فرزندم دندانی را نداشته باشد، چه زمانی باید او را نزد دندانپزشک ببرم؟

اگر دندان های شیری کودک شما در سن 4 سالگی یا دندان های دائمی او در سن 14 سالگی ظاهر نشدند (از لثه های او بیرون نیامدند)، دندانپزشک باید این مشکل را ارزیابی کند. اگر نگران عدم وجود دندان های فرزند خود هستید، طی یک ویزیت معمولی از دندانپزشک خود در مورد آن سؤال کنید.

چه پرسش هایی باید از دندانپزشک کودک خود بپرسم؟

اگر شما یا فرزندتان دچار هیپودنشیا هستید، در اینجا چند پرسش وجود دارند که باید از دندانپزشک خود بپرسید:

• چند دندان وجود ندارند؟
• آیا این وضعیت در تغذیه یا هضم اختلال ایجاد می کند؟
• گزینه های درمان کدامند؟
• درمان چه مدت طول می کشد؟
• آیا من یا فرزندم باید آزمایشات بیشتری انجام دهیم تا مشخص شود که آیا ما دارای سایر اختلالات ژنتیکی هستیم؟

سخن پایانی

هیپودنشیا یک بیماری مادرزادی است که با عدم وجود یک تا شش دندان مشخص می شود. این وضعیت می تواند خوردن و صحبت کردن را به یک چالش تبدیل کند. اما خبر خوب این است که قابل درمان است. اگر شما یا فرزندتان دچار هیپودنشیا هستید، با دندانپزشک خود در مورد گزینه هایی صحبت کنید که می توانند لبخند، اعتماد به نفس و کیفیت زندگی شما را بازگردانند.