در این نوشته می خوانید:
درمان ارتودنسی به عنوان یکی از درمان های مهم در دندانپزشکی شناخته می شود که برای انجام آن باید ملاحظات زیادی را مد نظر قرار داد. عملکرد تیروئید برای ارتودنسی یکی از جمله مواردی است که باید قبل از شروع درمان به آن اهمیت داده و توسط دندانپزشک بررسی گردد.
به طور کلی، وقتی شخصی برای رفع مشکلات بی نظمی دندان ها، بهبود صحبت کردن و در نهایت داشتن ظاهری زیبا و افزایش اعتماد به نفس خود به انجام درمان ارتودنسی روی می آورد، باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کند. در اولین گام برنامه ریزی درمانی، ارتودنتیست، سابقه بیماری و نوع داروهایی که شخص در حال حاضر مصرف می کند را جویا می گردد. علت این موضوع اهمیت تاثیر داروهای مختلف بر روند درمانی ارتودنسی است. این مساله مخصوصا برای افراد مبتلا به اختلال عملکرد تیروئید از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است. به این ترتیب، بهتر است یک متخصص ارتودنسی با تجربه و ماهر را انتخاب کنید تا در نهایت بتواند با در نظر گرفتن همه شرایط خاص، بهترین نتیجه را به شما هدیه دهد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی اثر عملکرد تیروئید بر ارتودنسی پرداخته و درباره اثراتی که اختلال در عملکرد تیروئید می تواند بر درمان ارتودنسی بگذارد صحبت نماییم.
تیروئید به عنوان یکی از مهم ترین غده های بدن شناخته می شود که با ترشح هورمون های خاص خود، به عملکرد هر چه بهتر بدن کمک کرده و فعالیت هایی نظیر سوخت و ساز بدن را تحت کنترل در آورده است. از طرفی ساختارهای پروتئینی که در بدن ساخته می شوند، به طور مستقیم از عملکرد تیروئید تاثیر گرفته و نقش کارآمد خود را در حفظ سلامت بدن ایفا می کنند. مدیریت گردش مواد معدنی مانند کلسیم در بدن نیز به سلامت غده تیروئید و ترشح هورمون های آن در بدن بستگی دارد.
نکته ای که در این باره وجود دارد این است که عملکرد تیروئید همیشه وضعیت پایدار و سالمی ندارد. در بسیاری از موارد عملکرد غده تیروئید ممکن است با اختلال مواجه گردد. در صورتی که غده تیروئید از وضعیت عملکرد استاندارد خود خارج شود، یا در حالت کم کار عمل می کند و یا به یک غده پر کار تبدیل خواهد شد. به این ترتیب، دو نوع اختلال در عملکرد تیروئید ممکن است به وجود آید که هر کدام در نوع خود می توانند مشکلاتی را برای سلامت بدن به وجود بیاورند و لازم است تا درمان شوند.
ید عنصری است که به طور مستقیم بر عملکرد غده تیروئید اثر می گذارد. بر اساس تحقیقاتی که در زمینه اختلالات عملکرد تیروئید تا کنون انجام گرفته است، کمبود عنصر ید اصلی ترین عاملی است که می تواند کارایی غده تیروئید را دچار مشکل نماید. به همین دلیل، برای درمان اختلال در کارکرد غده تیروئید، عمده راه های درمانی به رفع مشکلات کمبود ید در بدن می پردازند. بی توجهی نسبت به جبران کمبود ید در بدن و در نتیجه ایجاد مشکل در عملکرد تیروئید، منجر به بروز اختلالات عملکردی در بسیاری از ارگان های بدن شده و سلامت فرد مخصوصا از نظر ذهنی و فکری را به خطر خواهد انداخت.
در قسمت قبل اشاره کردیم که یکی از بیماری های ناشی از اختلال در عملکرد تیروئید، ایجاد تیروئید پر کار است. پر کاری تیروئید یعنی این غده بیشتر از حد استاندارد، هورمون های مربوط به خود را ترشح نماید. این ناهنجاری نیز مانند هر نوع بیماری دیگر علائم و نشانه های خاص خود را دارد که با توجه به آن ها می توان حدس هایی درباره بروز آن ارائه داد. با این حال، برای درک بهتر وضعیت سلامت این غده لازم است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا برنامه درمانی لازم (تجویز آزمایش ها و تست های مربوط به تشخیص آن) را اجرا نماید.
فردی که دارای تیروئید پر کار باشد، ممکن است در ابتدای کار به ریزش موی شدیدتر از حد معمول، کاهش وزن و لرزش دست ها دچار گردد. جالب است بدانید که یکی از اصلی ترین مسائلی که به شدت تحت تاثیر کارایی غده تیروئید قرار می گیرد، سلامت دهان و دندان است. به طوری که برخی از بیماری های مربوط به لثه و استخوان فک از پر کاری تیروئید ناشی می گردند. همچنین، بیماری های پیچیده ای نظیر کاهش تراکم استخوان یا همان پوکی استخوان در ناحیه فک ها، ایجاد حالت آزار دهنده خشکی دهان و یا احساس سوزش در قسمت های مختلف آن از جمله مشکلاتی است که در اثر بروز تیروئید پر کار در شخص ظهور می کنند. بنابراین، لازم است که با بروز مشکل پر کاری تیروئید در اسرع وقت برای درمان آن اقدام نمود تا از ظهور علائم پیچیده تر و یا به خطر افتادن سلامت دهان و دندان پیشگیری به عمل آید.
از بیماری های دیگر در مورد غده تیروئید، می توان به کم کاری این غده اشاره کرد که کاهش ترشح هورمون های مربوط به این غده را در پی خواهد داشت. در چنین مواردی با کم شدن مقدار هورمون های تیروئید در بدن، فرایند متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن کاهش پیدا کرده و مشکلات بعدی را به همراه خواهد داشت. برای مثال، افزایش وزن به صورت ناخواسته و یا ناگهانی یکی از علائم وجود کم کاری تیروئید به حساب می آید. همچنین، ممکن است افراد در نتیجه اختلال عملکرد تیروئید از این نوع، دچار شکنندگی ناخن ها شوند که مخصوصا برای بانوان بسیار آزار دهنده خواهد بود. ناگفته نماند که در بسیاری از موارد متورم شدن غده تیروئید در جلوی گردن در کنار کلفتی و گرفتگی صدا می تواند دلیلی بر بروز ناهنجاری کم کاری تیروئید به حساب آید.
با این حال، همانند آنچه درباره پر کاری تیروئید گفته شد، کم کاری این غده نیز می تواند بر سلامت دهان و دندان تاثیر شدیدی داشته باشد. جالب است بدانید که بیشترین مشکلات دهان و دندان مربوط به افرادی است که به کم کاری تیروئید دچار شده اند. یکی از شایع ترین حالت هایی که در اثر کم کاری تیروئید به وفور به چشم می خورد این است که فک افراد نسبت به حالت طبیعی چهره آن ها، قدری کوچک تر است. مشکل اپن بایت از جمله اختلالات دهان و دندان است که در چنین مواردی دیده می شود.
برخی موارد دیگر که نشان می دهند سلامت دهان و دندان در اثر کم کاری تیروئید با مشکل مواجه شده اند عبارت اند از: تحلیل رفتن زبان و همچنین، ایجاد ضعف در مینای دندان و از بین رفتن تدریجی آن.
به این ترتیب، بهتر است با مشاهده علائم ظاهری اولیه، در اسرع وقت با یک پزشک متخصص مشورت نموده و اجازه دهید تا او وضعیت سلامت غده تیروئید شما را بررسی نماید. درمان سریع و به موقع این گونه مشکلات می تواند تاثیر زیادی در حفظ سلامت دهان و دندان شما داشته باشد.
در ابتدای این متن اشاره کردیم که یک شخص برای انجام درمان ارتودنسی لازم است تا سابقه پزشکی خود را در اختیار ارتودنتیست خود قرار دهد. همچنین، گفتیم مشکلات مرتبط با عملکرد تیروئید از جمله مسائلی هستند که می توانند بر نتیجه درمان ارتودنسی اثرگذار باشند. در این قسمت قصد داریم توضیح دهیم که غده تیروئید چگونه با عملکرد خود می تواند درمان ارتودنسی و مدت زمان آن را تحت تاثیر قرار دهد.
یکی از اثرات هورمون های غده تیروئید بر روی درمان ارتودنسی، تاثیر غیر قابل انکاری است که بر حرکت دندان ها خواهد گذاشت. از جمله هورمون هایی که می تواند حرکت دندان ها را مدیریت نماید، هورمون تیروکسین نامیده می شود. هورمون تیروکسین توسط برخی غدد درون ریز غده تیروئید ترشح می شوند که در قسمت عرضی حنجره قرار گرفته اند و در ناحیه جلویی گلو، جای دارند. ایجاد اختلال در تولید این هورمون می تواند حرکت دندان ها را تندتر یا کندتر کرده و از این نظر قادر است تا بر طول درمان ارتودنسی اثر بگذارد.
ناگفته نماند که بروز پوکی استخوان در کنار عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند منجر به عوارض غیر قابل جبرانی در سلامت دهان و دندان شده و فرایند ارتودنسی را با مشکل مواجه سازند.
تمامی این مسائلی که توضیح داده شد باعث می شود تا انجام درمان های ارتودنسی در افراد مبتلا به اختلالات عملکرد تیروئید، کمی پیچیده تر بوده و لازم است تا با حساسیت بالاتری دنبال گردد. در چنین مواردی معمولا متخصص ارتودنسی لازم است تا فرایند درمان ارتودنسی را با دقت بیشتری بررسی کند و مراقبت هایی را انجام دهد. برای افرادی که دچار ناهنجاری در عملکرد تیروئید هستند، باید مصرف تیروکسین توسط پزشک کمی تغییر پیدا کند. در اصل، برای اینکه ریشه دندان ها بر اثر نیروی ارتودنسی تحریک غیر استانداردی پیدا نکند، باید میزان مصرف تیروکسین به دستور پزشک به مقدار کمتری کاهش پیدا کند.
برای افرادی که به کم کاری یا پر کاری تیروئید دچار هستند، نوع مراقبت ها در زمان درمان ارتودنسی متفاوت خواهد بود. در مواردی که فرد به پر کاری تیروئید دچار شده است، وجود استرس و اضطراب در وجود این گونه اشخاص امری طبیعی بوده و ارتودنتیست باید حتما به این موضوع توجه داشته باشد. انجام جراحی های مربوط به دندانپزشکی و یا روند درمان ارتودنسی میزان استرس این افراد را می تواند به شدت افزایش دهد. برای مثال، ایجاد شرایطی تحت عنوان بحران تیروتوکسیکوز باعث می شود تا درمان ارتودنسی برای چنین افرادی اندکی پیچیده تر گردد. بنابراین، بهتر است متخصص ارتودنسی در این گونه موارد از داروهایی مانند اپی نفرین و آمین های وازوپرسور با احتیاط بیشتری استفاده نماید.
حساسیت استفاده از این نوع مواد دارویی در بعضی موارد آن قدر زیاد است که بنا بر تشخیص دندانپزشک بهتر است درمان ارتودنسی برای مدتی به تعویق افتد.
حال اگر فرد تحت درمان ارتودنسی، به کم کاری تیروئید دچار شده باشد، هوشیاری کم تری خواهد داشت. این یعنی بخشی از فرایند درمانی ارتودنسی که تحت عنوان باندینگ شناخته می شود، باید به صورت آهسته و البته در کم ترین زمان ممکن انجام گیرد. به این ترتیب، با رعایت این نکات، درمان ارتودنسی کمترین عوارض را می تواند برای فرد بیمار در پی داشته باشد.
آنچه در درمان ارتودنسی برای بیماران دچار اختلال عملکرد تیروئید مهم به نظر می رسد، حفظ آرامش حین درمان است. همان طور که بروز استرس در ایجاد و حتی درمان بسیاری از بیماری ها نقش دارد، در مورد درمان های دندانپزشکی و مخصوصا ارتودنسی نیز دوری از استرس می تواند شرایط درمانی را بهینه تر نماید.
غده تیروئید با ترشح هورمون های مختلف قادر است تا فرایند سوخت و ساز بدن را تحت کنترل در آورد. بروز هر گونه اختلال در عملکرد تیروئید می تواند مشکلات عدیده ای را برای سلامت فرد در پی داشته باشد.
ایجاد اختلال در عملکرد تیروئید، علت اصلی بسیاری از مشکلات مرتبط با سلامت دهان و دندان به شمار می رود. این مساله به طور خاص برای درمان ارتودنسی باید مورد بررسی قرار گیرد. به همین دلیل، باید برای اقدام به درمان ارتودنسی، در صورت ابتلا به مشکلات تیروئیدی این مساله را حتما با متخصص ارتودنسی خود در میان بگذارید.